kültür yağmacılığı ne demek?

Kültür yağmacılığı () bir kültür veya kimliğin herhangi bir unsurunun başka bir kültür veya kimliğe ait kişiler tarafından taklit edilmesidir. Baskın bir kültürün üyesi dezavantajlı azınlığın kültürünü kendi çıkarı için benimsediğinde bu durum tartışma konusu hâline gelebilir.¹²

Uygulamayı eleştirenlere göre kültür yağmacılığı; kültürleşme, asimilasyon veya kültürel etkileşimden farklıdır; çünkü bu sahiplenme durumu bir "sömürgecilik" biçimidir. Kültürel unsurlar baskın bir kültürün üyeleri tarafından azınlık kültüründen kopyalandığında ve bu unsurlar orijinal kültürel bağlamlarının dışında kullanıldığında bu kültür yağmacılığı olarak kabul edilir.³⁴⁵⁶⁷

Kültür yağmacılığı, kültürlerini muhafaza etmeye çalışan koruma için çalışan yerli halklar,⁸⁹ kökenlerin toplu fikrî mülkiyet haklarını savunanlar,¹⁰¹¹¹²¹³ sömürge yönetimi altında yaşamış veya yaşamakta olanlar¹⁴¹⁵¹⁶¹⁷ dahil olmak üzere çeşitli grup ve bireyler tarafından zararlı bir eylem olarak kabul edilir.¹⁸¹⁹ Kültür yağmacılığı; başka bir kültürün dinî ve kültürel geleneklerinin, modasının, sembollerinin, dilinin ve müziğinin sömürülmesini içerebilir.²⁰²¹²²

Bu tür yağmacılığı sömürü olarak görenler; kültürel ögelerin kendi bağlamlarından çıkarıldığında kaybolduğunu veya sömürenler tarafından çarpıtıldığını belirterek bu tür eylemlerin saygısızlık olduğunu ifade ederler.²³²⁴²⁵²⁶ Azınlık kültürde derin bir anlam taşıyabilecek kültürel ögeler, baskın kültürden gelenler tarafından "egzotik" moda veya oyuncaklara indirgenebilir.²⁷²⁸²⁹ Kjerstin Johnson, bu tür bir yağmacılık yapıldığında "baskıyı deneyimlemeyen taklitçinin, başka kültürlerin karşılaştığı ayrımcılıkların hiçbirini yaşamadan geçici olarak" egzotik bir "ötekiyi" oynayabileceğini yazmıştır.³⁰ Afrikalı-Amerikalı akademisyen, müzisyen ve gazeteci Greg Tate de kültürlerin sahiplenilmesinin ve "fetişleştirilmesinin" kültürüne el konulanları yabancılaştırdığını savunmaktadır.³¹

Kültür yağmacılığı ağır bir şekilde eleştirilmektedir.³²³³³⁴ Eleştirmenler; kavramın genellikle halk tarafından yanlış anlaşıldığını, bazen "kültürel sahiplenme" suçlamalarının farklı bir kültürden yemek denemek veya farklı kültürler hakkında bilgi edinmek gibi durumlara yanlış şekilde yöneltildiğini belirtiyorlar.³⁵³⁶ Bazı eleştirmenler de "kültür yağmacılığı" teriminin kavramsal tutarlılıktan yoksun olduğunu belirterek tanımlandığı şekliyle başka bir kültürü taklit etme eyleminin genellikle sosyal zarara sebep olmadığını söylemektedirler.³⁷³⁸ Bunlara ek olarak terim, "entelektüel özgürlüğe ve sanatçıların kendilerini ifade etmelerine keyfi sınırlar koyabilmekle beraber toplum ayrışmalarını güçlendirerek kurtuluştan ziyade düşmanlık oluşturarak şikayet duygusunu sürekli hâle getirebilir."³⁹⁴⁰⁴¹⁴²⁴³

Kaynakça

Orijinal kaynak: kültür yağmacılığı. Creative Commons Atıf-BenzerPaylaşım Lisansı ile paylaşılmıştır.

↩
Fourmile, Henrietta (1996). Approaches to bioregional planning'den "Making things work: Aboriginal and Torres Strait Islander Involvement in Bioregional Planning" yazısı Bölüm 2. Background Papers to the conference; 30 October – 1 November 1995, Melbourne; Department of the Environment, Sport and Territories. Canberra. ss. 268–269: "The [western] intellectual property rights system and the (mis)appropriation of Indigenous knowledge without the prior knowledge and consent of Indigenous peoples evoke feelings of anger, or being cheated" ↩
↩
↩
↩
↩
↩
Mesteth, Wilmer (June 10, 1993) "Declaration of War Against Exploiters of Lakota Spirituality". : "At the Lakota Summit V, an international gathering of US and Canadian Lakota, Dakota and Nakota Nations, about 500 representatives from 40 different tribes and bands of the Lakota unanimously passed a 'Declaration of War Against Exploiters of Lakota Spirituality'. The following declaration was unanimously passed." ↩
↩
↩
"Special System for the Collective Intellectual Property Rights of Indigenous Peoples World Intellectual Property Organization. Erişim tarihi: 18 Şubat 2021 ↩
Santilli, Juliana. 2006. "Cultural Heritage and Collective Intellectual Property Rights ". Indigenous Knowledge (IK) Notes; No. 95. World Bank, Washington, Erişim tarihi: 18 Şubat 2021 ↩
↩
↩
Fourmile, Henrietta (1996). "Making things work: Aboriginal and Torres Strait Islander Involvement in Bioregional Planning" in Approaches to bioregional planning. Part 2. Background Papers to the conference; 30 October – 1 November 1995, Melbourne; Department of the Environment, Sport and Territories. Canberra. pp. 268–269: "The [western] intellectual property rights system and the (mis)appropriation of Indigenous knowledge without the prior knowledge and consent of Indigenous peoples evoke feelings of anger, or being cheated" ↩
Working Group on Indigenous Populations, accepted by the United Nations General Assembly, *Declaration on the Rights of Indigenous Peoples *; UN Headquarters; New York City (13 Eylül 2007). ↩
Rainforest Aboriginal Network (1993) Julayinbul: Aboriginal Intellectual and Cultural Property Definitions, Ownership and Strategies for Protection. Rainforest Aboriginal Network. Cairns. Sayfa 65. ↩
↩
↩
↩
↩
↩
↩
Mesteth, Wilmer, et al (June 10, 1993) "Declaration of War Against Exploiters of Lakota Spirituality". : "At the Lakota Summit V, an international gathering of US and Canadian Lakota, Dakota and Nakota Nations, about 500 representatives from 40 different tribes and bands of the Lakota unanimously passed a 'Declaration of War Against Exploiters of Lakota Spirituality'. The following declaration was unanimously passed." ↩
Taliman, Valerie (1993) Article On The 'Lakota Declaration of War'". . ↩
Keene, Adrienne (April 27, 2010) "But Why Can't I Wear a Hipster Headdress?". ; Native Appropriations – Examining Representations of Indigenous Peoples. ↩
↩
↩
Johnson, Kjerstin (25 October 2011) "Don't Mess Up When You Dress Up: Cultural Appropriation and Costumes". ; Bitch Magazine. Erişim tarihi: 18 Şubat 2021. "Dressing up as 'another culture', is racist, and an act of privilege. Not only does it lead to offensive, inaccurate, and stereotypical portrayals of other people's culture... but is also an act of appropriation in which someone who does not experience that oppression is able to 'play', temporarily, an 'exotic' other, without experience any of the daily discriminations faced by other cultures." ↩
↩
↩
↩
↩
↩
↩
↩
↩
↩
↩
↩
↩
↩
↩